NIET DOEN

Toen mijn verlamde linkerarm weer begon te werken gebeurde er iets vreemds. Als ik jeuk aan mijn neus kreeg dan gingen zowel mijn linker als mijn rechterhand naar mijn reukorgaan om eraan te kriebelen. Ze zaten elkaar in de weg. Ik schrok niet van die ervaring want blijdschap overheerste.  Een komisch wonder! 

Het is deze bijzondere gewaarwording die mij aan het denken zet over ons creatieve brein.

Wat is creativiteit, vraag ik mij af. Vooral nu er na de schade in het rechterdeel van mijn hersenen spontaan allerlei nieuwe neurologische verbindingen worden gemaakt  en hersteld met soms van die bizarre resultaten. 

Zou creativiteit dan gaan om het maken van ongebruikelijke combinaties of gaat het juist over het leggen van nieuwe verbindingen? Neurologische verbindingen die nog niet eerder bestonden? Zoals het combineren van twee bestaande elementen die onverwachte schoonheid, verrassing, vervreemding, verbeelding of humor opleveren? 

Creativiteit is zeker niet alleen het domein van kunstenaars of artistieke geesten maar ligt aan de basis van ons bestaan. Daar ben ik van overtuigd. 

Maar de vraag die mij nog meer bezighoudt is; Hoe komt creativiteit tot ons? Hoe ontstaat het? Soms ontstaat het natuurlijk uit noodzaak zoals in crisistijd of bij het religieuze concept: "Zoekt en je zult vinden". Maar ik denk nu meer aan vrije creativiteit als autonoom proces; Kunst omdat het "moet".  

Mijn ervaring is dat het je zomaar overkomt. Ernaar zoeken is zinloos. Daarin zit te veel verlangen. Een groot deel van de mensheid lijdt onder te hoge verwachtingen vermengt met angst om te mislukken. Ik ook nog. Wij zoeken vaak voortdurend en rusteloos. Maar hoe kun je nu vinden zonder te zoeken? 

Heeft vinden misschien iets van toe-val, zoals een frisse wind die plotseling opsteekt en je huid koelt, of een idee dat plotseling oppopt op een onverwachte plek of zoals je iemand van ver ziet aankomen en weet door zijn/ haar manier van lopen al wie het is.  Of als je ineens iets verrassends vindt dat onverwacht op je pad komt. Zoiets? Fragiel, bros, intens, breekbaar en waardevol. 

Het lijkt dan op iets wat buiten jou om je zomaar benaderd. Zo zou ik dan ook het liefst verder willen leven: dat die dingen mij toe komen vallen, zoals die lichtjes helderheid te midden van de chaos van onze tijd. Of beter; Vonkjes klaarheid.

Maar hoe genereer je dat toe-val dan? Is het te sturen? Hoe roepen wij toevalligheden op? Hoe leef en beweeg ik zodanig dat ik in contact kom met het onverwachte. Dus verrassende schoonheid, waarheid, associaties en combinaties, bevrijd van alle verwachtingen? 

Misschien met een intense experimentele, onderzoekende, aandachtige en avontuurlijke levenshouding? Is dat een mogelijke grondhouding? Een permanente beweging en verandering, in de hoop dat nieuwe ont-moetingen en associaties als een soort restproduct of bij-product vanzelf ontstaan? Zoals reizen in harmonie met hart en ziel en daarbij wellicht ook vermengt met de durf om te mislukken. 

Dit doet mij denken aan het taoïstische concept van Wu Wei – doen door niet te doen. Door niet geforceerd op zoek te gaan, maar met een ontvankelijke houding door het leven bewegen, kun je wellicht in contact komen met Creativiteit?

Met mijn linkerarm is het redelijk goed gekomen. Ik heb haar dat kunstje met rechts weer afgeleerd. Niet doen! Ze werken nu weer goed samen. Dat zie je aan de 

bovenstaande figuurtjes die gemaakt zijn in het activiteitenlab van Rijndam. De therapie was om ze zoveel mogelijk met mijn aangedane hand te maken. Ze verbeelden de eerste stadia van mijn herstelproces. 

Maar heb ik nu twee linker- of twee rechterhanden?