DROOM EN DAAD

Natuurontwikkeling in de Alblasserwaard. Foto Kees-Jan.

Ik herinner het me nog goed: achterop de fiets bij mijn vader, terwijl hij me het voorjaar in reed. Naar zingende weilanden.  Het was lente, en het leven barstte in al haar kleuren en geuren los. Overweldigend en vanzelfsprekend. De ijle zang van de veldleeuweriken vulde de lucht hoog boven ons, terwijl de hemel zwanger was van duizenden geuren. Aan de horizon schilderden grutto’s en kieviten een meesterlijk kunstwerk tegen het smetteloze blauw van de hemel. "Kijk in die sloten zwom ik", zei mijn vader bij het Kraaijenbos.

En wat zag jij allemaal?

De polder was nog bezaaid met boomgroepen, zoals hakhout-en geriefbosjes, huftbosjes en eendenkooien. Dichter bij de grond, in de rafelranden van het boerenland, explodeerde een kleurenpracht. Honderden tinten groen, bespikkeld met het geel van paardenbloemen, het bruinrood van zuring en het romige wit van fluitenkruid. Het was een symfonie van kleuren en geuren omlijst door het zoemen van miljoenen insecten. 

Ik weet het nog. Het was er altijd want ik ben van voor de ruilverkaveling. Maar nu... Nu ligt het verstopt in een hoekje van mijn geheugen, veilig opgeborgen en onaangeroerd. Toch koester ik het als een geheime schat.

Toen ik jong was, kwam dat beeld steeds als vanzelf naar boven. Elk voorjaar opnieuw, ongedwongen en vertrouwd. Het was er gewoon. Het vernieuwde zichzelf telkens weer, net als de seizoenen. Maar nu is het stil. De rafelranden van het polderlandschap van de Alblasserwaard zijn gladgestreken. 

Het landschap is veranderd.

Na de ruilverkaveling verrezen moderne boerderijen met megastallen diep in het vervlakte polderlandschap, ontsloten door kaarsrechte wegen. Alles werd strakgetrokken, efficiënt ingericht en vermarkt. Leve de vooruitgang, zei men. Maar de wonderlijke variatie aan boomgroepjes, grassen en bloemen maakte plaats voor een eentonige zee van Engels raaigras. De weidevogels verdwenen. De efficiëntie won. Wat resteert, is een kleurloos agrarisch industrieterrein. Een monotone groene woestijn in de veenweidegebieden. 

De wereld van mijn jeugd is verdwenen. Zelfs de wereld die ik kende als dertiger, veertiger en vijftiger is weg. Genoeg reden voor somberheid, zou je denken.... 

Wij zijn de geschiedenis in het heden. 

Er zit verandering in de lucht. Ik ben blij dat nieuwe dromers, pioniers en jonge landschaps-architecten kansen zien in het verarmde landschap. Mensen met een helikopterview.  Ze ontwikkelen lange termijnvisies, maken concrete plannen en durven, met de handen in de klei, te experimenteren met bijvoorbeeld gewasrotatie, voedselbossen en cranberryteelt op het vernatte veen. Niet alleen van bovenop opgelegd maar in samenwerking met omgevingsbewuste boeren. 

Ook komen er weer rafelranden met wilde bloemen, insecten en een keur aan kruiden als "hotspots" vol biodiversiteit.  Het Icarusblauwtje, Argusvlinder en de Grasmot komen terug. Dat maakt mij blij. De waterkwaliteit verbetert zienderogen waardoor mijn geliefde icoonsoort; de otter terug kan keren. Samen met de ontwikkeling van plasdrasbermen, de versterking van de Blauw Groene Dooradering (GBDA) met bijvoorbeeld oevervegetatie is het bedje voor dit sympatieke dier gespreid. 

...en als hij terugkomt spring ik een gat in de lucht.

Meer weten over plannen voor de Alblasserwaard?;

Studeren op het veen Inspirerende studies door studenten van Hall Larenstein te Velp.

Meer weten over de GBDA ? Klik daarop de button Landschapsverkenning GBDA.

Meer weten over de otter?