WOLKEN

Alleen de wolken zijn nog wild.

De wolken trekken in waaiers langs de horizon, stijgen op, vallen uiteen, vervormen en veranderen van tint en gedaante. 

Zeilend over luchtlagen.  

Er zijn soms van die dagen waarop de hemel zoveel groter lijkt dan het land. 

Daaronder ligt de Alblasserwaard. Een polder als een smalle groene streep, gladgestreken, gestructureerd en zorgvuldig in balans. Wat een contrast. Het land lijkt veilig. Tam. Maar daarboven leeft iets dat zich niet laat vangen: Wolken.

De laatste wildernis?

Ze doen mij denken aan een vergeten tijd. Een oertijd waarin rivieren vrij stroomden, vlechten en meanderden. 

En enorme watervlakten. 

De periode waarin water en wind bepaalden waar land begon en land ophield.

Misschien rest er nu een echo van de wildernis in de luchten want het water lijkt getemd tussen dijken.

En vandaag?

De wolken zijn donker, diep en haast Gotisch van gelaagdheid.

Dan breekt het licht door in nevelige stralen zoals hoop door verdriet kan breken.

Wat maakt ze naast wild zo plastisch? 

Het beroemde Hollandse licht, zegt men, bestaat niet meer. Het schilderachtige licht dat Rembrandt, Ruysdael en Monet in verf probeerden te bewaren. 

Ik draai mij om. Kijk naar het zuiden. En zie ik het ineens:

Het Hollandse licht is niet verdwenen. Mogelijk wat getemperd door alle inpolderingen waardoor het licht minder als een spiegel op het water reflecteert. Door die weerspiegeling straalt de zon de wolken ook vanonder aan. 

Het toont zich soms toch nog, zoals nu, met natte wegen, plassen, hoogwater en de nieuwste veranderingen in de Biesbosch als de zon hoog staat en wolken openscheurt.

Ook de Biesbosch zelf is geen echte wildernis meer. Maar er is hoop. Tussen de wilgen en het water sluimert een verlangen terug naar wat ooit was. De Noordwaard is inmiddels veranderd in natuur en water. Dus met meer spiegelend oppervlak.

Rewilding noemen we dat. Een Engels woord dat meer zegt over ons dan over de natuur. Wij, die geneigd alles in hokjes te vangen, proberen nu wildernissen terug te kweken. Alsof we heimwee hebben naar iets wat we eerst zelf hebben afgebroken. 

Toch, als je de lucht zo ziet bewegen,

wolken die groeien, barsten, oplossen,

voel je even dat niet alles is verloren. Er is nog iets dat bleef dat zich niets aantrok van beleid, van beheer, van onze drang tot structuur, comfort en vorm.

De lucht zelf - de hemelkoepel daarboven - is vrijheid boven aarde. Het land dat zichzelf heeft aangeharkt. Wolken houden ons een spiegel voor.

Misschien is dat de troost van de herfst?

Dat ze ons eraan herinnert dat schoonheid niet altijd in orde schuilt, maar soms ook in het moment dat alles uit elkaar lijkt te vallen veranderd en daarna vernieuwd.

De wolken vertellen het zelf. Ze zijn nooit af, nooit klaar, staan nooit stil.

En terwijl de wind ze uit elkaar trekt,

wordt het licht weer even zachter. 

Dat maakt ze zo plastisch en zo'n machtig mooi element van de schepping.

Daarover verwonder ik mij en ben benieuwd wat jij ervan vindt.

Foto’s: wolkenluchten boven de Biesbosch en de Orionnevel (Ruimtetelescoop James Web)

Foto Jan van Wingerden