Eén miljoen plant- en diersoorten worden met uitsterven bedreigd. Nog nooit eerder was dit aantal zo groot als nu. De urgentie om de ecosystemen van onze aarde te beschermen is daarmee groter dan ooit, zo bleek uit het VN-rapport (mei 2019) over biodiversiteit wereldwijd. Dat verontrust mij. Daar heb ik nachten van wakker gelegen. Maar passief en depressief worden is geen optie. Tijd voor actie.
Daarom ben ik de cursus Ambassadeur Leefbare Stad gaan volgen. Dat is een 9 daagse cursus van de Hogeschool van Hal Larenstein in Velp. In de gemeente Molenlanden ben ik daarnaast als projectleider van het project Duurzame Buitenruimte druk bezig verschil te maken. Dat is een project over het verduurzamen van de leefomgeving. Die leefomgeving bevindt zich voor een groot deel in onze dorpen en steden. De vraag hoe ik zo effectief mogelijk invloed kan uitoefenen op het versterken van natuurwaarden houdt mij nu vooral bezig.
De leefomgeving van ons mensen bevindt zich voor een groot deel in verstedelijkte omgevingen. Vitale natuur ligt niet meer binnen handbereik. Uit zicht. De vraag is hoe en of ik in dorpen en steden nog verschil kan maken met het versterken van natuurwaarden. Alleen gaat niet uiteraard. Netwerken als ambassadeur, coalities vormen en samenwerken kan helpen.
De stad is natuurlijker dan je denkt.
In 2030 leeft 60 procent van de wereldbevolking in stedelijke regio’s. In Nederland zijn we dat percentage al gepasseerd. Lange tijd hebben we de stad als anti-natuurlijk ervaren: nadrukkelijk gescheiden van de natuur. Anno 2019 is deze gedachte achterhaald en bovendien bedreigend. Toch hoor ik die opvatting nog regelmatig onder beleidsmakers, projectontwikkelaars en stedenbouwkundigen.
De stad is natuurlijker dan je denkt.
In 2030 leeft 60 procent van de wereldbevolking in stedelijke regio’s. In Nederland zijn we dat percentage al gepasseerd. Lange tijd hebben we de stad als anti-natuurlijk ervaren: nadrukkelijk gescheiden van de natuur. Anno 2019 is deze gedachte achterhaald en bovendien bedreigend. Toch hoor ik die opvatting nog regelmatig onder beleidsmakers, projectontwikkelaars en stedenbouwkundigen.
Tijd om hen eens goed wakker te schudden, als je het mij vraagt. Wist je bijvoorbeeld dat de biodiversiteit in de stad tegenwoordig hoger is dan in de meeste door de melkveehouderij gedomineerde buitengebieden? Dat blijf ik een verontrustend feit vinden. Daar waar de biodiversiteit in het buitengebied steeds verder afneemt, neemt die van de stad juist toe. In de stad kan de natuur wel een extra zetje gebruiken. Al was het maar voor een noodzakelijk tegenwicht voor de verstening.
Geen hobby, maar absolute noodzaak, ook in buitengebieden.
De afname van biodiversiteit in ons buitengebied is ook zorgwekkend. Ze zijn verworden tot doodse agrarische industrieterreinen. We moeten zoeken naar oplossingen voor duurzame voedselproductie, vergroenen, meer biodiversiteit, klimaatadaptatie en bodemdaling. Maar laten we ook in onze handjes knijpen dat zoveel plant- en diersoorten onze stenige omgeving van gebouwen en straten tot hun nieuwe plek hebben gemaakt. Dat is hoopgevend. Daar kunnen we op inspelen. Gelukkig groeit dit besef en de urgentie. Dorp-en Stadsnatuur maken is geen vrijblijvende groene hobby, maar een absolute noodzaak.
Natuur-inclusief bouwen maakt het verschil
Ik zie bij gemeenten en gelukkig ook bij projectontwikkelaars steeds meer ruimte om te pionieren met klimaatadaptatie en natuur-inclusief ontwerpen. Daar waar een stadsecoloog tien jaar geleden gekscherend werd weggewuifd, spelen ze tegenwoordig een meer bepalende rol in het ontwerp en beheer van parken, wegen, pleinen en gebouwen. Maar mainstream is natuurinclusief ontwerpen nog niet.
Natuur-inclusief bouwen maakt het verschil
Ik zie bij gemeenten en gelukkig ook bij projectontwikkelaars steeds meer ruimte om te pionieren met klimaatadaptatie en natuur-inclusief ontwerpen. Daar waar een stadsecoloog tien jaar geleden gekscherend werd weggewuifd, spelen ze tegenwoordig een meer bepalende rol in het ontwerp en beheer van parken, wegen, pleinen en gebouwen. Maar mainstream is natuurinclusief ontwerpen nog niet.
Laten we elkaar daarom vooral inspireren en de succesverhalen delen. Tip: Verdiep je eens in het boek Stadsnatuur maken, van Jacques Vink, Piet Vollaard en Niels de Zwarte. Hun simpele aanpassingen hebben een grote impact op de biodiversiteit in stad en dorp. En dan heb ik het nog niet eens over ons eigen gezondheid en welzijn!
Sommige gemeenten zijn al van start. Zo kondigde Den Haag een nieuw puntensysteem aan om natuurinclusief bouwen een plek te geven in ontwikkelplannen. Ook Arnhem Klimaatbestendig met zijn maatregelenpakket is een mooie stap. NL Greenlabel is een goede aanzet voor het certificeren van de leefomgeving. Wie volgt?
Link: Arnhem klimaatbestendig